Waar komen wij vandaan?

De berg Karmel in het noorden van Israël was van oudsher een heilige plaats waar mensen zich terugtrokken om als kluizenaars te leven en in stilte en eenzaamheid God te schouwen. In het spoor van de Kruistochten was er een groep mannen die zich ook vestigden op deze plek, om er in afzondering een biddend leven te leiden. Gaandeweg ontwikkelden deze eremieten een eigen leefwijze. Begin dertiende eeuw vroegen zij aan patriarch Albertus van Jeruzalem om bevestiging van hun leefwijze. Zij kregen een leefregel in de vorm van een korte brief die in de traditie ‘Karmelregel’ is gaan heten.

Deze religieuze broederschap op de berg Karmel moest al vóór het midden van de dertiende eeuw wegvluchten voor de oprukkende Saracenen. Zij vestigden zich in Europa en de nieuw ontstane orde verbreidde zich snel over verschillende landen en steden, ook in onze contreien.
Elk klooster is een ‘Karmel’ geworden: al is die stille plek in Israël door de karmelieten verlaten, overal ter wereld kun je een ‘Karmel’ opbouwen en op karmelitaanse wijze in verbondenheid met God leven. Zo is de crisis die de vlucht van de berg Karmel naar West-Europa was, voor de Karmelorde getransformeerd naar een vruchtbaar model van religieus leven, waarin elke plaats waar je woont een Karmel, een heilige Plaats kan worden, bron van Godsontmoeting.
De Karmelorde, officieel geheten ‘Orde van de Broeders en Zusters van Onze Lieve vrouw van de berg Karmel’, kortweg ‘Karmel’ genoemd, is geworteld in een rijke mystieke traditie én in een diep verlangen naar gerechtigheid.

Vanouds behartigden de mannelijke karmelieten in Europa (‘de eerste orde’) meer de gerichtheid naar buiten, vrouwen die toetraden (‘de tweede orde’) meer de contemplatie. In onze tijd kan dat onderscheid zo scherp niet meer gemaakt worden. Het Karmellandschap is veelkleuriger geworden. Karmelbeweging is daar een voorbeeld van: een beweging van mensen voor wie de Karmel met haar rijke traditie leidraad is in hun spirituele zoektocht. Het is een ‘lekenbeweging’ oftewel een moderne vorm van ‘derde orde’, in Nederland opgericht in 1995.

Karmelbeweging is niet van ons, niet bij de oorsprong, niet ooit in het verschiet. De toekomst is niet van ons, we zijn dienares in Gods hand. We kunnen sturen, tegenhouden, meegeven, vertrouwen, maar Gods woord zal geschieden door ons heen, ondanks en dankzij. Wij zijn de schoot waaruit toekomst geboren wordt.
Een vrije val, in vertrouwen. Mogen wij God behagen.

Ans Bertens